ประวัติความเป็นมา
ศาลคดีเด็กและเยาวชน จัดตั้งครั้งแรกในกรุงเทพมหานคร เรียกว่าศาลคดีเด็กและเยาวชนกลาง เปิดดำเนินการเมื่อวันที่ 28 มกราคม 2495 เป็นศาลพิเศษสำหรับการพิจารณาพิพากษาคดี ที่เกี่ยวกับเด็กและเยาวชนเป็นการเฉพาะทั้งคดีอาญาและคดีแพ่ง โดยแยกต่างหากจากศาลธรรมดา ที่พิจารณาพิพากษาคดีของผู้ใหญ่ กระบวนการของศาลคดีเด็กและเยาวชนในด้านคดีอาญามีเจตนารมณ์ มุ่งที่จะให้การบำบัดแก้ไขและสงเคราะห์เด็กและเยาวชนที่หลงกระทำผิดให้กลับตนเป็นพลเมืองดีมากกว่า การที่จะลงโทษให้หลาบจำเยี่ยงผู้กระทำผิด ด้านคดีแพ่งมีวัตถุประสงค์ที่จะคุ้มครองประโยชน์เกี่ยวกับสิทธิทรัพย์สิน และสวัสดิภาพของผู้เยาว์เป็นสำคัญ เดิมมีศาลคดีเด็กและเยาวชนในท้องที่จังหวัดต่าง ๆ เพียง 4 แห่งเท่านั้น คือ ที่จังหวัดสงขลา จังหวัดนครราชสีมา จังหวัดเชียงใหม่ และจังหวัดอุบลราชธานี ในปีพ.ศ.2525 กระทรวงยุติธรรมได้เสนอคณะรัฐมนตรีขออนุมัติแต่งตั้งคณะกรรมการพัฒนาศาลคดีเด็กและเยาวชนขึ้นเพื่อหาแนวทางพัฒนางานศาลคดีเด็กและเยาวชนให้ก้าวไกลกว่าที่เป็นอยู่ จนกระทั่ง เมื่อปีพ.ศ.2534 สภานิติบัญญัติแห่งชาติได้มีมติเห็นชอบให้ประกาศใช้พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลเยาวชนและครอบครัวและวิธีพิจารณาคดีศาลเยาวชนและครอบครัว พ.ศ.2534 ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ 22 พฤศจิกายน 2534 และมีผลบังคับใช้เมื่อพ้นกำหนดหกสิบวันนับถัดจากวันประกาศ ราชกิจจานุเบกษา ส่งผลให้ศาลคดีเด็กและเยาวชนทั้งแผนกคดีเด็กและเยาวชนที่จัดตั้งขึ้นแล้ว ในจังหวัดต่างๆ ถูกยกเลิกไปและให้จัดตั้งศาลเยาวชนและครอบครัวขึ้นแทนนับตั้งแต่วันที่ 22 มกราคม 2535
สำหรับศาลเยาวชนและครอบครัวจังหวัดขอนแก่น ซึ่งจะต้องเปิดทำการตั้งแต่วันที่ 22 มกราคม 2535 ตามที่ได้พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลเยาวชนและครอบครัวและวิธีพิจารณาคดีเยาวชนและครอบครัว พ.ศ.2534 บัญญัติไว้แต่โดยที่การก่อสร้างอาคารที่ทำการศาลเยาวชนและครอบครัวจังหวัดขอนแก่น บางส่วนเป็นที่ทำการชั่วคราวของศาลเยาวชนและครอบครัวจังหวัดขอนแก่นไปพลางก่อน โดยศาตราจารย์ประภาสน์ อวยชัย รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรมในขณะนั้นเป็นประธานประกอบพิธีเปิดทำการชั่วคราว เมื่อวันที่ 17 มกราคม 2535 และได้ย้ายมาทำการ ณ อาคารศาลเยาวชนและครอบครัวจังหวัดขอนแก่น เมื่อปีพ.ศ.2536
อาคารที่ทำการของศาลเยาวชนและครอบครัวจังหวัดขอนแก่น ตั้งอยู่เลขที่ 294/17 ถนนศูนย์ราชการ ตำบลในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น เป็นตึก 4 ชั้น หลังคาทรงไทย ตัวอาคารกว้าง 11 เมตร ยาว 99.50 เมตร นอกจากใช้เป็นที่ทำการศาลเยาวชนและครอบครัวจังหวัดขอนแก่น แล้วยังใช้เป็นที่ตั้งทำการของสำนักงานอธิบดีผู้พิพากษาภาค 4 และที่ตั้งทำการของศาลอาญาคดีทุจริตและประพฤติมิชอบภาค 4
